İstanbul üzerine çok nadir bir seyahatname

İstanbul üzerine çok nadir bir seyahatname] [Antoine François] Andreossy, Constantinople et le Bosphore de Thrace, Benjamin Duprad, R. Merlin, Paris, MDCCCXLI [1841]. xliii, 525, [1] s, 22 x 13 cm, deri cildinde. Antoine François Andreossy (1761-1828) Fransız diplomatı ve gezginidir. 17. yüzyılın başında İtalya’nın Lucca kentinden Fransa’nın güneyine göç etmiş soylu bir aileden geliyordu. 1781’de Metz’deki topçu okulunu bitirdi. 1798’de Napoleon Bonaparte’nin Mısır seferine katıldı ve Fransız’ların Kahire’de kurdukları enstitünün matematik bölümünün başına getirildi. Fransa’ya Napoleon’un kurmay başkanı olarak dönen Andreossy bir süre sonra generalliğe yükseldi ve 1802’de Londra elçiliğine atandı. 1803-1808 arasında Viyana’da elçilik yaptı. 26 Mayıs 1812’de de Fransa’nın İstanbul elçiliğine getirildi. Görevi Napoleon’un Rusya seferi boyunca Osmanlı Devleti’nin Fransa’ya karşı bir ittifaka girmesini önlemekti. Bu görevini başarıyla yerine getirdi ama Napoleon’un yenilgisi ve iktidardan uzaklaştırılması üzerine 13 Ağustos 1814’te elçilikten alındı. Andreossy İstanbul’da bulunduğu sürede İstanbul Boğazı’nın haritasını çıkardı ve kentteki su tesisleriyle yakından ilgilendi. Fransa’ya döndükten sonrs İstanbul ve çevresiyle ilgili daha çok gözlemlerine dayanan müzayedemizde sunulan kitap ile Constantinople et le Bosphore de Thrace (Paris, 1828) isimli eserleri yayınladı. Özellikle yapıların tekniğine ilgi gösteren Andreossy, İstanbul’un suyollarına, kemerlere ve bentlere önem verir. Andreossy, su, su yolları, boğazlar, denizler ve bunların oluşumlarına özel bir ilgi duyarak bu alanlarda ciddi akademik araştırmalar yapmıştır. Andreossy'nin bu eseri, özellikle İstanbul'un su sistemi üzerine yapılmış olan çok önemli bir araştırmadır. Eser esas olarak üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Osmanlı Sultanları, Osmanlı Sarayı ve sarayın görevlileri, Osmanlı yönetim yapısı, Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması, Halifelik, Vahabilik, dervişler, cami ve mescidler, kölelik müessesesi, kamu güvenliği, yangınlar, salgın hastalıklar gibi konular ayrı başlıkların altında işlenmektedir. İkinci bölümde Boğaziçi'nin oluşumu hakkındaki eski ve yeni görüşler, Boğaziçi'nin jeolojik oluşumu, tektonik özellikleri, İstanbul Limanı'nın topoğrafik durumu, Kağıthane ve çevresi, barometrik ölçülerin yardımıyla Boğaziçi ve çevresinin yükseklik ölçüleri, Boğaziçi'de bulunan kayaçların özellikleri, Boğaziçi’nin akıntıları, İstanbul limanı, Yuşa dağı, Rumelifeneri ve çevresi, flora, hayvan ve balıklar anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde ise İstanbul'un su temini ve dağıtım sistemi bütün ayrıntıları ile araştırılmaktadır. Su yolları ve yapılış prensipleri, su kemerleri, su terazileri, suyolcular ve eski sarnıçlar gibi her biri Roma'dan Osmanlı Türklerine kadar uygarlık tarihinin aşamalarının somut örnekleri olan eserler hakkında ayrıntılı bilgiler vermektedir. Yazarın Voyage a l’Embouchure de la Mer-Noire, ou Essai le Bosphore et la Partie du Delta de Thrace comprenant le systême de aux qui Abreuvent Constantinople, précédé de Considérations générales sur la Géographie-physique (Paris, 1818) başlıklı bir kitabı daha vardır. Atabey 21