İstanbul, Marmara Bölgesi, Eskişehir Ve Ankara'yı Kapsayan Son Derece Nadir Bir Seyahatname

Mary A[delaide]. Walker, Old Tracks and New Landmarks: Wayside Sketches in Crete, Macedonia, Mitylene, etc, Richard Bentley, London, 1897. xv, 365 s, başlık s önüünde pelür kağıdı ile korunmuş 1 levha, metin dışında 24 levha, 23 x 15 cm, yayıncısının bez cildinde.
Bu seyahatname, yazarın 1857, 1866, 1872, 1886 ve 1896 yıllarına ait seyahat notlarına yer verir. Kitabın adında belirtilmemiş olsa da yazarın İstanbul (Haydarpaşa, Kadıköy, Kızıltoprak, Moda, Merdivenköy, Fenerbahçe, Bostancı, Tuzla) Marmara Bölgesi (Gebze, Eskihisar, Hereke, İzmit Körfezi, İzmit, Sapanca, Mudanya, Bursa) ile Eskişehir ve Ankara’da gerçekleşen seyahatleri kitapta önemli yer tutar (s 1-132). Kitabın Türkiye'ye ayrılan sayfaları Haïdar Pasha in 1857, On the Road to Ismidt, 1880, Ismidt, From Ismidt to Angora, The Plains of Angora, Angora, History of Ancyra, Summer Days in Chalcedon, 1865, Under the Oaks of Merdivenkeuy, Broussa in 1866, The Kebab Shop, Broussa in 1886 ve Broussa in 1896 başlıklarının altında toplanmaktadır. Kitapta yazarın farklı tarihlerde yaptığı seyahatlere ait notları biraraya getirilmektedir. Yazar gezdiği yerlerde zaman içinde meydana gelen değişimleri anlatarak okuyucuyu adeta bir zaman makinesinden geçirir. Örneğin Haydarpaşa’da 1857 ile 1880 arasındaki değişimler inanılmaz boyutlardadır. 1857’de Haydarpaşa’da çınarlarının altında oturanların kahvelerini yudumladığı, nargilelerini tüttürdüğü iki koruluk bulunmaktadır. Kıyıya yakın bir yerde çoktan yokolmuş durumdaki Ayia Eufemia kilisesinden kalmış olabilecek yıkıntıları ve bir demir kapı ile korunan sağlam durumdaki kilisenin ayazmasını görür ve ayazmanın bir resmini kitabına ekler. 1880 yılına gelindiğinde, Haydarpaşa’dan başlayan demiryolu hattı bu güzel semtin tabî güzelliğini alıp götürmüş, çınarlar ortadan kalkmış, etrafı çirkin görünümlü evler doldurmuştur. Walker, demiryolunun yanıbaşında Kadıköy yönüne uzanan bir insan boyu yüksekliğinde kemerli bir tünelden bahseder. Demiryolu inşaatı sırasında meydana çıkan arkeolojik buluntular kaybolup gitmişken bu tünel her nasılsa dikkatlerden kaçmıştır. Nihai varış noktasının Ankara olduğu tren yolculuğunda seyahat boyunca gördüklerini anlatan Walker, çavuş üzümü ve kirazı ile meşhur Kızıltoprak’tan ve çevresi Bizans döneminin kayda değer arkeolojik eserlerine ev sahipliği yapan Bostancı Köprüsü’nden geçer. Yol boyunca Gebze ve İzmit gibi yerlerde verilen molalada görülenler ayrıntılı olarak tasvir edilir. Walker, 1865 yazını geçirdiği Moda’ya da geniş yer ayırır ve Moda’nın yakın zamanlara kadar yerleşimin olmadığı, bağları ile ünlü kırsal bir yer olduğunu, bu arada dağılmış bir mezarlığa ev sahipliği yaptığını yazar. Mary Adelaide Walker, hayatının ömenli bir bölümünü (1856-1904) İstanbul’da geçirmiş İngiliz ressam ve yazardır. İstanbul, Anadolu, Balkan ülkeleri ve Ege Adalarına yaptığı seyahatleri Through Macedonia to the Albanian Lakes (1864), Eastern Life and Scenery, With Excursions in Asia Minor, Mytilene, Crete, and Roumania (London, 1886) ve Untrodden Paths in Roumania (London, 1888) gibi seyahatnamelerinde anlatır. Modern dönemin kitap eleştirmenleri Mary Adelaide Walker gibi sapa ve tehlikeli yerleri gezen Viktorya döneminin bayan gezgin grubunu yeni yeni takdir etmeye başlamıştır.
Blackmer 1759